Συνέντευξη της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου στη δημοσιογράφο Adelina Radeva της Δημόσιας Τηλεόρασης της Βουλγαρίας BNT 1, στο περιθώριο της 6ης Συνόδου της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών που διεξήχθη στη Σόφια στις 8 και 9 Ιουλίου 2021.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
Κυρία Πρόεδρε σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη που δεχτήκατε να μας παραχωρήσετε. Η παρουσία της Ελλάδας στη Σύνοδο των Τριών Θαλασσών είναι μια καλή είδηση. Θα καταστεί πλήρες μέλος η Ελλάδα;
Ευχαριστώ και εγώ για την πρόσκληση. Όπως ξέρετε, η χώρα μου ήταν προσκεκλημένη στη φετινή Σύνοδο, την οποία παρακολούθησα με μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι ένα φιλόδοξο εγχείρημα που αφορά την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας μεταξύ των χωρών κυρίως του νότου, διότι υπάρχουν αυτές οι διαφορές περιφερειακά. Είναι ένα περιφερειακό εγχείρημα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επανέλαβαν και σήμερα όλοι οι συμμετέχοντες.
Η Ελλάδα αποδίδει μεγάλη σημασία στο εγχείρημα αυτό γιατί ακριβώς προσπαθεί να άρει τις ανισότητες που υπάρχουν και να ενισχύσει τομείς που την ενδιαφέρουν. Η ενέργεια, οι μεταφορές, η ψηφιακή διασυνδεσιμότητα είναι τομείς που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελλάδα και στους οποίους δραστηριοποιείται. Η παρουσία μου σηματοδοτεί τη σημασία που αποδίδουμε στο εγχείρημα, το οποίο ήδη εμφανίζει σημαντική δυναμική. Το τι θα γίνει στη συνέχεια είναι μια κυβερνητική απόφαση.
Η 6η Σύνοδος είναι μια πολύ πετυχημένη διοργάνωση της βουλγαρικής Προεδρίας. Συγχαρήκαμε τον Πρόεδρο Radev γι’ αυτό, γιατί πράγματι υπήρξαν ενδιαφέρουσες συμμετοχές, εκτός από τα μέλη της Πρωτοβουλίας, που είναι οι 12 χώρες, και από την Ιαπωνία, την Αμερική, την Αγγλία και την Γαλλία, ενώ υπήρχαν και μηνύματα από ηγέτες.
Και εγώ, ως προσκεκλημένη, εκπροσωπώντας την Ελλάδα, είχα την χαρά να είμαι εδώ και να παρακολουθώ τις εργασίες.
Νομίζω λοιπόν ότι αυτό στο οποίο αποβλέπει το εγχείρημα είναι κάτι που ενδιαφέρει την Ελλάδα και έρχεται ως φυσική συνέχεια. Μην ξεχνάμε ότι έχουμε κοινά σύνορα με τη Βουλγαρία και ότι η Ελλάδα «βλέπει» προς τη Μεσόγειο.
Άρα η πιθανή ενίσχυση με την παρουσία της Ελλάδας θα προσθέσει άλλη μια θάλασσα στο εγχείρημα αυτό, τη Μεσόγειο και τις αγορές που αποτελούν συνέχεια της Μεσογείου, τη βόρεια Αφρική, την Ανατολή.
Επομένως, νομίζω ότι η Πρωτοβουλία της Συνόδου των Τριών Θαλασσών μας ενδιαφέρει και θεωρώ χρήσιμο να ενισχυθεί και με την παρουσία της Ελλάδας. Θα δούμε στο μέλλον.
Μιλήσατε για τις ανισότητες που ούτως ή άλλως διαπιστώνει κανείς στο πλαίσιο της ΕΕ, ανάμεσα στις δυτικές χώρες και τις χώρες των Βαλκανίων, για παράδειγμα. Πώς βλέπετε την Πρωτοβουλία, ως πολιτικό ή ως οικονομικό εγχείρημα;
Νομίζω ότι μάλλον ως οικονομικό εγχείρημα ξεκίνησε, διότι ήταν ακριβώς μια περιφερειακή πρωτοβουλία για έργα υποδομής. Τα έργα υποδομής αφορούν κυρίως την οικονομία. Έχουν, φυσικά, και πολιτικές προεκτάσεις. Η άμβλυνση των ανισοτήτων και η ενίσχυση όσων δεν είναι τόσο ευνοημένοι σε ό,τι αφορά τις διασυνδέσεις νομίζω ότι έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Είναι κάτι που αφορά το κοινωνικό σύνολο. Αλλά φυσικά κυρίαρχο ζήτημα αποτελεί η επιθυμία για ενίσχυση των υποδομών με σημαντικά έργα στους τομείς που ανέφερα.
Η χρονιά αυτή, για την Ελλάδα, είναι η χρονιά των επετείων. 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. 40 χρόνια στην ΕΕ. 140 χρόνια γιορτάζουμε από το ξεκίνημα των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στις χώρες μας. Να ξεκινήσουμε από την Ευρώπη. Απαντά κατάλληλα και σωστά η Ευρώπη στις σύγχρονες προκλήσεις; Υπάρχει εμπιστοσύνη στους θεσμούς και στον ρόλο της ΕΕ σήμερα, ακόμα και στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας που συμμετείχατε;
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, καμιά φορά έχουμε την τάση να γκρινιάζουμε λίγο παραπάνω για τις αδυναμίες της. Και αυτό συμβαίνει διότι πρόκειται για είναι ένα πολύ ισχυρό εγχείρημα, το οποίο περικλείει αντιφάσεις, καθώς κάθε λαός έχει τη δική του ιστορία, τις δικές του ιδιαιτερότητες και, παρ’ όλη τη γεωγραφική εγγύτητα, υπάρχουν σημαντικές διαφορές.
Τείνουμε λοιπόν να παραβλέπουμε τα πολύ θετικά της Ευρώπης. Η Ευρώπη είναι το σύνολο των θεσμών που κατάφεραν να φέρουν την ειρήνη στην περιοχή μας, για τη μεγαλύτερη περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ίσως τη μεγαλύτερη περίοδο παγκοσμίως. Είναι πολύ σημαντικό. Η ειρήνη έφερε ευημερία στους ανθρώπους που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι κάτι, νομίζω, καινοφανές και πολύ σημαντικό που πρέπει να το υπερασπιστούμε. Στην Ευρώπη, επίσης, στα κρίσιμα ζητήματα, όπως στην πρόσφατη περίοδο της πανδημίας, απεδείχθη ότι επικρατεί αλληλεγγύη. Και στο θέμα του προγράμματος εμβολιασμών, με τις αδυναμίες που υπήρξαν, βρέθηκε τελικά μια λύση και προχωρούν τα πράγματα καλύτερα. Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί μια ισχυρή χρηματοδότηση για τους λαούς της Ευρώπης, που εμφανίζεται για πρώτη φορά. Αυτό είναι κάτι πρωτοφανές και πολύ σημαντικό επίτευγμα.
Νομίζω λοιπόν ότι η Ευρώπη είναι το σπίτι μας και είναι ο δρόμος για να έχουν όλοι οι λαοί που ανήκουν στην οικογένειά της ειρήνη και ευημερία. Είναι ένα σχήμα, όπως είπαμε με τις αδυναμίες του, αλλά είναι κάτι που αξίζει και, κυρίως, οι αξίες της Ευρώπης, όπως η υπεράσπιση του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας. Αυτές οι αξίες που υπερασπιζόμαστε όλα τα κράτη-μέλη και οφείλουμε να τις υπερασπιζόμαστε, παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις εντάσεις που κατά καιρούς προκύπτουν, κάνουν την Ευρώπη πολύτιμη για το μέλλον.
Να πάμε στα δικά μας τώρα. Τι άλλαξε σε αυτά τα 140 χρόνια στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας και τι δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ; Σας ρωτώ ποιες είναι οι δυνατότητες ανάπτυξης των διμερών μας σχέσεων; Σε ποιους τομείς είμαστε δυνατοί μαζί, ακόμα και στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας για τις Τρεις Θάλασσες; Ρωτάω επίσης εάν μπορούν να υπάρξουν πρωτοβουλίες που να ενδιαφέρουν την Ελλάδα και την Βουλγαρία.
Οι χώρες μας έχουν 140 χρόνια σχέσεων, αλλά έχουν συνυπάρξει ιστορικά γιατί είμαστε γείτονες. Η ιστορία άφησε τη σφραγίδα της και έχει διαγράψει την πορεία της. Έχουμε περάσει από φάσεις κατά τις οποίες βρεθήκαμε σε αντίπαλα στρατόπεδα, υπήρξαν εντάσεις, υπήρξαν εποχές δύσκολες. Νομίζω όμως ότι εδώ και αρκετές δεκαετίες είμαστε στην πιο καλή περίοδο και τα τελευταία χρόνια σε μια ακόμα καλύτερη. Οι λαοί μας συνδέονται με σχέσεις φιλίας και φυσικά, πέρα από τον τουρισμό, και τον πολιτισμό, έχουν αναπτυχθεί σχέσεις και πολιτικά και σε οικονομικό επίπεδο.
Είμαστε τόσο κοντά, και το λέω επειδή κατάγομαι από τη βόρεια Ελλάδα και την επισκέπτομαι τακτικά. Βρέθηκα πρόσφατα εκεί, η Αλεξανδρούπολη, η Καβάλα, έχουν στενές επαφές με την χώρα σας. Έργα υποδομής τα οποία θα ενισχύσουν περαιτέρω την διασύνδεση μέσω της Βουλγαρίας και προς την υπόλοιπη Ευρώπη, είναι το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο ή η ψηφιακή διασύνδεση. Όλα αυτά στην ουσία μας δείχνουν πόσο κοινά είναι τα συμφέροντά μας και έχουμε κάθε λόγο να έχουμε πολύ καλές σχέσεις και να συνεργαζόμαστε για ένα κοινό μέλλον και για τους δύο λαούς.
Πού θα δίνατε εσείς την έμφαση όμως; Σε ποιους τομείς;
Πιστεύω ότι τα θέματα των υποδομών είναι τα πιο κρίσιμα για το μέλλον. Γιατί, κακά τα ψέματα, το οικονομικό συμφέρον, η ανάπτυξη, η οικονομική ανάπτυξη κάθε χώρας, φυσικά προσβλέποντας και στη βιωσιμότητα, είναι το πιο σημαντικό ζήτημα νομίζω.
Και να πάμε στην επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Εγώ ήμουν πρόσφατα στην Ελλάδα και ένιωσα το κλίμα. Το γεγονός ότι αυτή η επέτειος αγγίζει ακόμα τους Έλληνες. Θυμηθήκαμε τους ήρωες τότε και σκέπτομαι ποιοι είναι οι σύγχρονοι ήρωες της Ελλάδας; Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Τι κάνουν σήμερα;
Ναι, ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία οι εορτασμοί των 200 ετών από την Επανάσταση, αν και συνέπεσαν με την περίοδο της πανδημίας και άρα οι εορτασμοί ήταν πολύ περιορισμένοι. Μπορεί όμως αυτό να βοήθησε να στοχαστούμε περισσότερο στο νόημα της επετείου. Γύρισα την Ελλάδα την περίοδο αυτή, με αφορμή τους εορτασμούς, βρέθηκα σε πολλές μικρές πόλεις. Αυτό που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι στην Επανάσταση του 1821 φυσικά υπήρχαν και πνευματικοί ηγέτες και οπλαρχηγοί που σήκωσαν τα λάβαρα, που ηγήθηκαν του κινήματος, και στο πεδίο των μαχών και σε όλα όσα οδήγησαν στην αίσια έκβαση ώστε να έχουμε το νέο ελληνικό Κράτος. Αυτό που είναι κρίσιμο να σκεφτούμε είναι τι θα είχε γίνει εάν όλος ο ελληνικός λαός δεν είχε στηρίξει την Επανάσταση. Και αυτό είναι το μήνυμα, αν θέλετε, και για τη σημερινή εποχή. Ότι πρέπει πάντα να αποβλέπουμε στην κοινωνία των πολιτών, στο σύνολο, για να έχουμε καλά αποτελέσματα.
Αν ήθελα να πάω στη σημερινή εποχή, θα ανέφερα ένα πρόσφατο παράδειγμα από την πανδημία. Στην πανδημία είχαμε τους επιστήμονες, τους ερευνητές οι οποίοι φυσικά βοήθησαν πάρα πολύ. Ευτυχώς βρέθηκε και το εμβόλιο. Οι κυβερνήσεις πήραν τις αποφάσεις τους. Αλλά οι απλοί άνθρωποι, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, και άλλοι εργαζόμενοι, για παράδειγμα στη διαχείριση των απορριμμάτων ή στα σούπερ μάρκετ, εάν η κοινωνία στο σύνολό της δεν είχε βάλει πλάτη, όπως λέμε στην Ελλάδα, αν δεν είχε παράσχει στήριξη αυτή τη δύσκολη περίοδο, δεν νομίζω ότι θα είχαμε καταφέρει αυτή την καλή διαχείριση της πανδημίας. Οι σύγχρονοι ήρωες λοιπόν προέρχονται από την ίδια την κοινωνία των πολιτών.
Η Ελλάδα πέρασε αρκετές κρίσεις τα τελευταία χρόνια. Η κρίση του χρέους, η μεταναστευτική κρίση, η πανδημία, που φαίνεται να μην έχει τελειώσει. Και ήθελα να ρωτήσω, υπάρχουν οι ήρωες που βοηθούν ο καθένας στον τομέα του; Τι τους ενώνει όμως; Ποιος είναι ο κοινός τόπος; Ποιο είναι το κλειδί της Ελλάδας για να ξεπερνάει τις κρίσεις;
Όπως σωστά λέτε, η Ελλάδα πέρασε την σχεδόν 10ετή οικονομική κρίση που είναι γνωστή σε όλους και στη συνέχεια, βέβαια, την κρίση της πανδημίας που ήταν κοινή για όλους, αλλά στην Ελλάδα ήρθε σε μια στιγμή που η χώρα ήταν ήδη επιβαρυμένη αρκετά και, παρ’ όλα αυτά, άντεξε. Όχι μόνο ο λαός. Και οι θεσμοί άντεξαν. Η Δημοκρατία λειτουργεί και συνεχίζει να λειτουργεί. Η Ελλάδα έχει ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Οι θεσμοί λειτουργούν. Το κοινοβουλευτικό πολίτευμα λειτουργεί από την μεταπολίτευση και μετά. Από το 1975 και μετά η Ελλάδα έχει επιδείξει σημαντικές αντοχές. Οι πολίτες άντεξαν και ξεπέρασαν σημαντικές δυσκολίες που βάρυναν κάθε νοικοκυριό και κάθε πολίτη. Νομίζω, λοιπόν, ότι σήμερα, και με το Ταμείο Ανάκαμψης, ένα νέο κλίμα, μια πνοή αισιοδοξίας υπάρχει στην Ελλάδα, που έχει το δυναμικό. Υπάρχουν οι νέοι άνθρωποι, και ελπίζουμε και όσοι απομακρύνθηκαν στην περίοδο της κρίσης, γιατί έπρεπε να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη, να επιστρέψουν. Υπάρχει πολύ σωστός σχεδιασμός, νομίζω, αυτή τη στιγμή και όραμα για το μέλλον. Θέλω να πιστεύω ότι η Ελλάδα, που είναι από τα πιο παλιά μέλη της ΕΕ και βρίσκεται στην καρδιά της Ευρώπης, θα συνεχίσει να είναι μια χώρα που κοιτάζει προς το μέλλον.
Μιλήσαμε για τα κίνητρα των άλλων, του λαού γενικότερα να ξεπερνάει τις κρίσεις. Για τα δικά σας κίνητρα θέλω να ρωτήσω. Γιατί για εμάς είναι εντυπωσιακό και χαιρόμαστε να βλέπουμε μια γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κάτι που δεν έχουμε ακόμα δει στη Βουλγαρία. Τι σημαίνει να έχετε αναλάβει αυτό το καθήκον, πέρα από το γεγονός ότι ήσασταν σε μια πολύ υψηλή θέση στο Συμβούλιο της Επικρατείας; Ποιο ήταν το προσωπικό σας κίνητρο να αποδεχθείτε αυτή τη θέση;
Κοιτάξτε, όταν είχα επιλεγεί Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, γιατί κατά το Σύνταγμα η επιλογή αυτή γίνεται από την Κυβέρνηση, είχα πει ότι είναι ένα τιμητικό βάρος το οποίο αποδέχομαι ως δημόσιος λειτουργός που ήμουν, δικαστής. Νομίζω ότι, κατά αναλογία, αυτό ισχύει και στην επιλογή μου από τον Πρωθυπουργό για τη θέση της Προέδρου της Δημοκρατίας που είναι ένα τεράστιο στοίχημα. Είναι κάτι που σε υπερβαίνει γιατί είναι μεγάλο το καθήκον απέναντι στην πατρίδα σου. Κάτι που δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί, εφόσον του το εμπιστεύονται. Ως δημόσιος λειτουργός που συμμετέχει στην εκτελεστική εξουσία, όπως και πριν ως δημόσιος λειτουργός της δικαστικής εξουσίας, προσπαθώ να ανταποκριθώ.
Θα ήθελα να τελειώσω ρωτώντας πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας μετά από 4 χρόνια; Στο τέλος της θητείας σας.
Κοιτάξτε, υπάρχει αυτό το στοίχημα, το θεσμικό, η μεγάλη τιμή και το βάρος. Είναι πολύ σημαντικό γιατί βλέπω πόσο μετράει για την κοινωνία. Με ικανοποιεί και με συγκινεί αυτή η επαφή με την κοινωνία, με τους πολίτες όταν ταξιδεύω και έρχομαι σε επαφή με τον κόσμο, το τι σημαίνει ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Με συγκινεί και μου δίνει μεγάλη ικανοποίηση επίσης το μήνυμα που σηματοδοτεί η επιλογή μου για τις γυναίκες στη χώρα μου, ότι οι οροφές υπάρχουν για να σπάνε. Για τα νέα κορίτσια, ότι μπορούν να φτάσουν όπου ονειρεύονται με την αξία τους.
Από εκεί και πέρα φυσικά έχει και κάποια, δεν θα τα πω αρνητικά, έχει όμως περιορισμούς το αξίωμα. Από τον πολύ εσωστρεφή χώρο που είναι η δικαιοσύνη, που είναι πιο προστατευμένη, βρέθηκα στην έκθεση. Η εξωστρέφεια και η έκθεση που φέρνει αυτό το αξίωμα και λειτούργημα μαζί. Οπότε έχει περιορισμούς, αλλά υπάρχει και το αντίβαρο. Η ικανοποίηση, η επαφή με τον κόσμο που γνωρίζω με τους συναδέλφους μου, Προέδρους άλλων χωρών. Η επικοινωνία. Μου αρέσει αυτό πολύ, αλλά πιστεύω ότι, όταν τελειώσει αυτός ο κύκλος, γιατί η Δημοκρατία έχει αυτό το ενδιαφέρον, οι κύκλοι κλείνουν, κανείς δεν είναι εσαεί Πρόεδρος, νομίζω ότι θα επιστρέψω και θα έχω άλλα πράγματα να κάνω, που δεν μπορώ να τα κάνω τώρα.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μας παραχωρήσατε. Σας περιμένουμε ξανά στη Βουλγαρία και καλή επιτυχία σε ό,τι κάνετε.
Ευχαριστώ πάρα πολύ. Με χαρά θα σας ξαναδώ.
