Στα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης, η χώρα μας βίωσε, κατά κοινή ομολογία, την πιο ομαλή και προοδευτική περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της. Ποτέ άλλοτε οι δημοκρατικοί μας θεσμοί δεν επέδειξαν τέτοια αντοχή και συνέπεια, ενώ η απρόσκοπτη εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία αποτύπωσε την εμβέλεια της δημοκρατικής μας συνείδησης και την εμπέδωση του κοινοβουλευτισμού. Μετά την καχεκτική μετεμφυλιακή δημοκρατία και την επταετή δικτατορία, η Μεταπολίτευση δεν αποτέλεσε μόνο μείζονα πολιτειακή τομή, αλλά εξέφρασε μια σπουδαία αλλαγή παραδείγματος στη ζωή των Ελλήνων. Η κατάργηση των διακρίσεων λόγω των φρονημάτων και η ισότιμη συμμετοχή όλων στην πολιτική ζωή, η φιλελευθεροποίηση των ηθών, η κοινωνική κινητικότητα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου και η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ταυτότητας κατέστησαν τη Μεταπολίτευση μια πολιτισμική, πολιτική και κοινωνική κατάκτηση, μια διαρκή δημοκρατική γιορτή. Η Ελλάδα κέρδισε και εδραίωσε τη θέση της ως Κράτος δικαίου, όπως επίσης και ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή, ανάμεσα στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου.
Στη Μεταπολίτευση, ωστόσο, δεν έλλειψαν και οι μεγάλες προκλήσεις που δοκίμασαν την κοινωνική μας συνοχή, καθώς και το πολιτικό μας σύστημα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 έπληξε καίρια τη μεταπολιτευτική μας συνθήκη και ανέδειξε το πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι η οικονομία σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες και διακινδυνεύσεις. Την ίδια στιγμή, μας έθεσε με τρόπο αμείλικτο ενώπιον της ευθύνης μας να θεραπεύσουμε τις διαχρονικές μας παθογένειες. Ακολούθως, στην πανδημία, ήρθαμε αντιμέτωποι με πρωτόγνωρους, αλλά και αναγκαίους περιορισμούς των ελευθεριών μας. Παράλληλα, συνειδητοποιήσαμε τη σημασία της αλληλεγγύης και την ανάγκη της ισχυρής θωράκισης του δημοσίου συμφέροντος. Οι ένοπλες συρράξεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ μαρτυρούν τον ευάλωτο χαρακτήρα και τη σημασία των γεωπολιτικών ισορροπιών, μαζί με την ανάγκη να υπερασπιστούμε τις ανθρωπιστικές, ηθικές και πολιτικές μας αξίες. Η τραγωδία της Κύπρου παραμένει μια ανοικτή πληγή για τον ελληνισμό και μας υπενθυμίζει το εθνικό μας χρέος. Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα συνιστά μια ανοικτή δοκιμασία, τόσο για την Ελλάδα, όσο και την Ευρώπη. Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης πρέπει να συμβαδίζει με τη διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής και αξίας. Η κλιματική κρίση και οι δραματικές επιπτώσεις της μας καλούν επειγόντως να συγκροτήσουμε μια νέα πολιτική στάση, με έμφαση στην καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης και την οικολογική ευαισθησία. Το κόστος της αδράνειας είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος της πρόληψης. Ζούμε πλέον σε εποχές υψηλού ρίσκου, γεγονός που επιτάσσει την προσαρμογή του κρατικού μηχανισμού, καθώς και την εγρήγορση της κοινωνίας των πολιτών.
Απέναντι στις πολλαπλές κρίσεις του καιρού μας, η δύναμή μας βρίσκεται στο πλούσιο μεταπολιτευτικό μας κεκτημένο, στο ιστορικό και κοινωνικό βάθος της φιλελεύθερης δημοκρατίας μας και στην ισχυρή αναφορά μας στην Ευρώπη. Αυτή δεν συνιστά για τους Έλληνες μόνο μια πολιτειακή και γεωστρατηγική επιλογή. Είναι, πρωτίστως, μια θεμελιώδης όψη της νεοελληνικής μας ταυτότητας που συναρτάται με όλες τις εκφάνσεις του βίου μας. Πρόκειται για ένα βίωμα ελευθερίας, ισότητας και συμπερίληψης που αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνικής και πολιτικής μας συνύπαρξης. Σε αυτή τη βάση, αξιών και εμπειριών, στηρίζεται η δημοκρατία μας για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και τις δυσκολίες της εποχής των κρίσεων. Με υπερηφάνεια και αισιοδοξία για όσα έχουμε πετύχει αυτά τα 50 χρόνια, αλλά και με αναστοχασμό και αυτοκριτική για τις αστοχίες του παρελθόντος, ώστε η χώρα μας να προχωρήσει στον δρόμο που της αξίζει.
