Το Φθινόπωρο του 1912, τα βαλκανικά κράτη  –Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο– συμμάχησαν ενάντια στην απειλή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στις 4 Οκτωβρίου η Πύλη κήρυξε πόλεμο στη Σερβία και τη Βουλγαρία. Η Ελλάδα, ως σύμμαχος, συμμετείχε στον κοινό πόλεμο ενάντια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στρατός Θεσσαλίας

Στις 9 Οκτωβρίου 1912, στη μάχη Σαρανταπόρου, το Απόσπασμα Ευζώνων Κωνσταντινόπουλου κατέλαβε τα ανατολικά του υψώματα, ανοίγοντας τον δρόμο για την απελευθέρωση της δυτικής και κεντρική Μακεδονίας. Στη μάχη των Γιαννιτσών (19-21/10/1912), αγωνίστηκε με το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων. Μετά από διήμερο σκληρό αγώνα κατά των τουρκικών δυνάμεων, πέτυχαν σημαντική νίκη, ανοίγοντας τον δρόμο στον Ελληνικό Στρατό για τη Θεσσαλονίκη. Στις 26 Οκτωβρίου διήλθαν τον ποταμό Γαλλικό, αμέσως μετά την VII Μεραρχία, και κατευθύνθηκαν προς Θεσσαλονίκη, στην οποία εισήλθαν θριαμβευτικά στις 27 Οκτωβρίου.

Η νικηφόρα προέλαση του Στρατού Θεσσαλίας συνεχίστηκε προς τη δυτική Μακεδονία. Στις 6 Οκτωβρίου 1912, το Απόσπασμα Ευζώνων Γεννάδη απελευθέρωσε τη Δεσκάτη και στις 19 Οκτωβρίου τη Νεάπολη. Στις 4 Νοεμβρίου, με το 4ο Τάγμα Ευζώνων, τα 22ο και 23ο Συντάγματα, κατέλαβαν στην Κοζάνη τα χωριά Κόμανος και Μαυροπηγή. Στις 5 Νοεμβρίου, το 1ο Σύνταγμα Ευζώνων  εισήλθε νικηφόρα στην Άρνισσα. Από τις 3 Δεκεμβρίου 1912, το Απόσπασμα Ευζώνων Γεννάδη, μαζί με τμήματα της V Μεραρχίας, συγκρότησε το Απόσπασμα της  V Μεραρχίας και ανέλαβε αποστολές στην περιοχή της Κορυτσάς  μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου, οπότε και διαλύθηκε. Τα τμήματα του Αποσπάσματος Γεννάδη επανήλθαν στις διαταγές της VΙ Μεραρχίας.

Στρατός Ηπείρου

Ο Στρατός Ηπείρου είχε ως αποστολή να εξασφαλίσει τη μεθόριο από τον Αμβρακικό κόλπο μέχρι το Μέτσοβο. Από τις 9 έως τις 11 Οκτωβρίου 1912, το 3ο Ανεξάρτητο Τάγμα Ευζώνων κατέλαβε τα υψώματα γύρω από το  Ανώγειο Πρέβεζας και στη συνέχεια, συγκεντρώθηκε στην Πλάκα, με αντικειμενικό σκοπό την εξασφάλιση της γέφυρας του Αράχθου. Στις 10 Οκτωβρίου, το 3ο Τάγμα Ευζώνων απώθησε τις τουρκικές δυνάμεις από Άρτα προς Γρίμποβο. Στις 13 Οκτωβρίου, τα 3ο  και 10ο  Τάγματα Ευζώνων κατέλαβαν τα σημαντικά υψώματα Τσούκα και Πύργος της Κιλμπερίνης, εξασφαλίζοντας το αριστερό πλευρό των τμημάτων που κινούνταν Κορφοβούνι και Κιάφα. Στις 28 Οκτωβρίου, τα ευζωνικά σώματα – 3ο, 7ο και 10ο Τάγματα– απελευθέρωσαν τα Πέντε Πηγάδια, που ήταν το κέντρο εξόρμησης των Τούρκων. Μετά την απελευθέρωση των Πέντε Πηγαδιών, οι τουρκικές δυνάμεις συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν ισχυρές θέσεις στα Πεστά. Στις 29 Νοεμβρίου 1912, τα ευζωνικά σώματα απελευθέρωσαν τα Πεστά, διευκολύνοντας την επαφή με το Μπιζάνι, που ήταν η κύρια γραμμή αντίστασης των Τούρκων.

Στις 20 Φεβρουαρίου, τα 8ο και 9ο Ευζωνικά Τάγματα, με διαταγή του Διοικητή του 9ου Τάγματος Ευζώνων, Ταγματάρχη (ΠΖ) Ιωάννη Βελισσαρίου, κινήθηκαν προς Ιωάννινα. Αφού κατέλαβαν τα υψώματα στον Άγιο Ιωάννη, έκοψαν τα τηλεφωνικά καλώδια, εμποδίζοντας την  επικοινωνία της τουρκικής διοίκησης μεταξύ Ιωαννίνων και Μπιζανίου. Στις 23:00 η ώρα, ο Εσσάτ πασάς,  καθώς δεν γνώριζε ότι στο Μπιζάνι και στον υπόλοιπο ανατολικό τομέα οι τουρκικές δυνάμεις διατηρούσαν τις θέσεις τους, έστειλε πρόταση παράδοσης του τουρκικού στρατού στο Γενικό Στρατηγείο, την οποία και αποδέχθηκε ο Αρχιστράτηγος Κωσταντίνος.  Το πρωί της 21ης Φεβρουαρίου, οι κάτοικοι των Ιωαννίνων υποδέχτηκαν με επευφημίες το Σύνταγμα Ιππικού που εισήλθε στην πόλη.

Στον A’ Βαλκανικό Πόλεμο, ο αγώνας των  Ευζώνων ήταν καθοριστικής σημασίας, καθώς συνέδραμε στην διάνοιξη των οδών για τον Ελληνικό Στρατό προς δυτική και κεντρική Μακεδονία, καθορίζοντας την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Καθοριστικής σημασίας ήταν και η δράση τους στην Ήπειρο και την απελευθέρωση των Ιωαννίνων.