Ημέρα: 19 Νοεμβρίου 2021

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου παρέστη στην παρουσίαση της έκδοσης «Η ιστορία έχει πρόσωπο – Μορφές του 1821 στην Ελλάδα του Όθωνα από τον Βέλγο διπλωμάτη Benjamin Mary» που έγινε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής και για την οποία συνεργάστηκαν η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος – Εθνικό Ιστορικό Μουσείο και το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου.

Ακολουθεί ο χαιρετισμός της Προέδρου της Δημοκρατίας:

«Βρίσκω ιδιαίτερα επιτυχημένο τον τίτλο της έκδοσης με τα σχέδια του Βέλγου διπλωμάτη Benjamin Mary, αυτήν την εξαιρετικά ζωντανή εικαστική μαρτυρία για τις μορφές της Επανάστασης του 1821 και την Ελλάδα του Όθωνα. Πρόσωπα, βλέμματα, που μας ατενίζουν από το βάθος της ιστορίας, άνθρωποι που μας γίνονται οικείοι, απτοί, χάρη στην αποτύπωσή τους, σε ζωντανό χρόνο, από το επιδέξιο χέρι ενός ζωγράφου – διπλωμάτη.

Δεν θα γνωρίζαμε, παρά μόνο θα εικάζαμε πώς έμοιαζαν οι Έλληνες που μας χάρισαν την ελευθερία μας, ανασυνθέτοντας με τη φαντασία μας τις λιγοστές γραπτές μαρτυρίες, αν δεν υπήρχαν οι υδατογραφίες των φιλελλήνων, οι αναπαραστάσεις των περιηγητών, αλλά κυρίως τα σχέδια του Μπενζαμέν Μαρύ, όπως και του Καρλ Κρατσάιζεν πριν απ’ αυτόν, για να διαφυλάξουν τη μορφή τους στο χαρτί. Η περίπτωση του Μαρύ είναι ακόμη πιο ιδιαίτερη γιατί το οξύ και διεισδυτικό του μάτι δεν αιχμαλώτισε μόνο τα φυσικά γνωρίσματα των προσωπογραφούμενων, αλλά και κάτι από την ψυχική ένταση και τον χαρακτήρα τους. Και καθώς τα περισσότερα από αυτά τα πορτραίτα είναι, κατά παραίνεσή του, υπογεγραμμένα από τους απεικονιζόμενους, έχουμε μια επιπλέον ανεκτίμητη και συγκινητική ιστορική μαρτυρία – τον γραφικό τους χαρακτήρα.

Ο Μπενζαμέν Μαρύ, άνθρωπος της ναπολεόντειας Ευρώπης, ακραιφνής φιλέλληνας και βαθιά δημοκρατικός, είναι ο πρώτος Βέλγος διπλωμάτης που έφτασε στην Ελλάδα το 1839. Ταξίδεψε με άλογο σε όλη σχεδόν την ελεύθερη επικράτεια, γνώρισε επιφανή μέλη της μικρής τότε αθηναϊκής κοινωνίας αλλά και απλούς, καθημερινούς ανθρώπους, παρακολούθησε την Α’ Εθνική Συνέλευση του 1843, την οποία αποτελούσαν 243 πληρεξούσιοι από 92 εκλογικές περιφέρειες, και σχεδίασε πολλούς απ’ αυτούς με χέρι σταθερό, ελεύθερο, γεμάτο αυτοπεποίθηση. Στις προσωπογραφίες του αποτύπωσε με πιστότητα και ψυχογραφική δύναμη πρωταγωνιστές της πολιτικής, θρησκευτικής, πνευματικής και κοινωνικής ζωής του νεοπαγούς ελληνικού βασιλείου, αλλά και πολλούς ανώνυμους, εντυπωσιασμένος από την εκφραστικότητα των προσώπων, την ποικιλία και την πρωτοτυπία της ενδυμασίας τους. Το ενδιαφέρον είναι ότι δεν απεικόνισε τις μορφές εξιδανικευμένες, αλλά ρεαλιστικές, συχνά με έντονα τα σημάδια της προχωρημένης ηλικίας, της φθοράς, της κόπωσης, κάποτε και της αποθάρρυνσης, πάντοτε όμως, στο βλέμμα τους, μ’ εκείνη τη άσβεστη φλόγα που είχε πυρπολήσει τις καρδιές τους είκοσι χρόνια πριν, την περίοδο του Αγώνα.

Θέλω να συγχαρώ θερμά το Ίδρυμα Σύλβιας Ιωάννου και την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος – Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, που αξιοποίησαν έξοχα τα ιδιαιτέρως σημαντικά ιστορικά και καλλιτεχνικά τεκμήρια για το θαυμάσιο αυτό λεύκωμα. Την Πρόεδρο του Ιδρύματος και συγγραφέα Άρτεμη Σκούταρη, την νομικό και συγγραφέα Χαρίκλεια Δημακοπούλου, που είχε την επιστημονική επιμέλεια και τον συντονισμό της έρευνας, και όλους όσους εργάστηκαν για την υλοποίηση της ωραίας αυτής προσπάθειας».

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Κυρία Πρόεδρε, να σας συστήσω καταρχάς τον Κωνσταντίνο, ο οποίος με συνοδεύει σήμερα όλη μέρα. Χθες είχαμε DUOday και είναι μια ευκαιρία για νέους με ειδικές δεξιότητες να έρχονται σε χώρους εργασίας, να βλέπουν πως δουλεύουμε. Σήμερα τον έχω όλη μέρα μαζί μου. Σκέφτηκα ότι είναι καλή ιδέα να έρθει, να τον γνωρίσετε κι εσείς.πιστεύω ότι εκπαιδεύεται ολοένα περισσότερο και αρχίζει πια και στηρίζει με μεγαλύτερη θέρμη αυτό το αίτημα.
Μια πολύ ευχάριστη επίσκεψη του Κωνσταντίνου σήμερα, κυρία Πρόεδρε. Νομίζω βλέπει τι σημαίνει ένας χώρος εργασίας.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ: Έμαθα ότι παρακολούθησε και τη σύσκεψη που κάνατε.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Βεβαίως, παρακολούθησε τη σύσκεψη που κάναμε με τον Γάλλο Υπουργό Εξωτερικών, στη συνέχεια παρακολούθησε μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση την οποία κάναμε με τον Υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς από σήμερα πια, οι πολίτες δεν θα χρειάζονται να πηγαίνουν στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και στην Ελληνική Αστυνομία για να βεβαιώσουν το γνήσιο της υπογραφής. Αυτό θα γίνεται ψηφιακά. Εξήγησα στον Κωνσταντίνο γιατί αυτό είναι τόσο σημαντικό και πόσο χρόνο γλιτώνουμε, και οι πολίτες και η Δημόσια Διοίκηση, και τώρα έχουμε τη χαρά να σας επισκεπτόμαστε.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ: Να τον έχουμε συντροφιά.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Του εξηγούσα ότι κάθε μήνα ο Πρωθυπουργός έρχεται και επισκέπτεται την Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να την ενημερώσει για τις τρέχουσες εξελίξεις, οι οποίες κυρία Πρόεδρε και αυτό το μήνα αφορούν το μέτωπο της πανδημίας.
Είχα την ευκαιρία όπως είδατε χθες, να κάνω μια σειρά από πρόσθετες εξαγγελίες για την πολιτική την οποία θα ακολουθήσουμε από δω και στο εξής, τουλάχιστον μέχρι και τις γιορτές των Χριστουγέννων. Νομίζω ότι είναι πολύ σημαντικό να εκπέμπεται ένας ενιαίος λόγος και ένα ενιαίο μήνυμα από πλευράς Κυβέρνησης, καθώς οι πολίτες είναι δικαιολογημένα ανήσυχοι.
Το κεντρικό μήνυμα το οποίο μετέφερα και χθες και το οποίο υπηρετούν και τα μέτρα που ανακοινώσαμε είναι προφανώς ότι πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στους πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας, διότι αυτοί κινδυνεύουν περισσότερο, να πείσουμε αυτούς οι οποίοι ακόμη δεν έχουν πειστεί να κάνουν την πρώτη δόση, και να ενθαρρύνουμε, διότι εκεί εκ των πραγμάτων η προσπάθεια είναι πιο εύκολη, αυτούς οι οποίοι έχουν κάνει τις δύο πρώτες δόσεις, να κάνουν την αναμνηστική 3η δόση. Γι’ αυτό και προσδιορίσαμε ότι στο επτάμηνο θα λήγει ουσιαστικά το Πιστοποιητικό Εμβολιασμού, αν και θεωρώ ότι όσοι έχουν κάνει την 1η και τη 2η δόση, δεν χρειάζονται ιδιαίτερη ενθάρρυνση για να κάνουν την 3η δόση. Ταυτόχρονα, επιβάλλαμε κάποιους πρόσθετους περιορισμούς στους ανεμβολίαστους συμπολίτες μας, ενθαρρύνοντάς τους να κάνουν το βήμα και να εμβολιαστούν.
Θέλω να σας ενημερώσω ότι τις τελευταίες εβδομάδες είχαμε μια σημαντική αύξηση, ως προς το ενδιαφέρον και για 1η δόση αλλά και για αναμνηστική δόση, αυτό έγινε ακόμη πιο έντονο μετά τις χθεσινές εξαγγελίες και πιστεύω ότι θα κάνουμε σημαντικά βήματα προόδου τις επόμενες εβδομάδες να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο το τείχος ανοσίας.
Υποστηρίζουμε, ταυτόχρονα, τις δομές του Εθνικού Συστήματος Υγείας με όλες τις δυνάμεις που έχουμε στη διάθεσή μας. Προχωράμε στην επίταξη υπηρεσιών όπου αυτό είναι απαραίτητο, σε πρώτη φάση στη Βόρειο Ελλάδα. Είμαστε σε απόλυτη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, ουσιαστικά, δημιουργώντας ένα ενιαίο εθνικό σύστημα υγείας το οποίο συμπεριλαμβάνει και δημόσιες και στρατιωτικές και ιδιωτικές δομές και πιστεύω θα το ξεπεράσουμε αυτό το κύμα.
Και η έκκληση την οποία κάνω στο πλαίσιο της επίσκεψής μου, είναι να μην έχουμε αχρείαστους θανάτους, διότι δυστυχώς η Ελλάδα δεν είναι στα ποσοστά εμβολιασμού που βρίσκονται κάποιες άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Είμαστε περίπου στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά μπορούμε να είμαστε πολύ καλύτεροι. Και όσο αυξάνονται τα ποσοστά εμβολιασμού τόσο μειώνονται οι νοσηλείες και τόσο περιορίζονται οι αχρείαστοι θάνατοι. Και δεν θα κουραστούμε να επιμένουμε στην στήριξη του εμβολιαστικού προγράμματος και θέλω να ευχαριστήσω κι εσάς για τον ενθουσιασμό με τον οποίο μεταφέρετε πάντα το μήνυμα του εμβολιασμού.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ: Πρώτα πρώτα χαίρομαι πολύ κύριε Πρόεδρε για την παρουσία του Κωνσταντίνου σήμερα εδώ. Στην καρδιά της Δημοκρατίας είναι και η αρχή του κοινωνικού κράτους, είναι η προστασία όλων των συμπολιτών μας και όσων έχουν κάποιες αδυναμίες ή ανήκουν σε μια ευάλωτη ομάδα. Σε όλους πρέπει να διασφαλίζουμε να έχουν ισότιμη πρόσβαση. Όλοι έχουν κάποιες αρετές που πρέπει να έχουν την ευκαιρία να τις αποδείξουν. Το σημαντικό είναι λοιπόν η κοινωνία μας να δίνει την ευκαιρία να μας περιλαμβάνει όλους. Και αυτή η μικρή συμβολική κίνηση είναι σημαντική πραγματικά και χαίρομαι ιδιαίτερα που τον γνωρίζω. Έχω ακούσει τόσα γι’ αυτόν και για τις ικανότητες του στην εξωτερική πολιτική, απ’ ό,τι πληροφορήθηκα.
Για τον εμβολιασμό ειλικρινά σκεφτόμουν αυτές τις μέρες ότι πια έχουν στερέψει οι λέξεις. Τι άλλο έχει να πει κανείς. Ήρθε ένα δώρο πραγματικά σ’ αυτή την τόσο δυστοπική κατάσταση που βιώνουμε και σαν να το αποκρούουμε. Και απορούσα και σκέφτομαι πώς άνθρωποι, με όποια επιρροή ασκούν στους γύρω τους, τους αποτρέπουν, τους απαγορεύουν, δεν τους προτρέπουν να εμβολιαστούν, πώς συμβιώνουν μετά με αυτό. Όταν τους οδηγούν πολλές φορές στην ουσία σε κίνδυνο ζωής, πολλές φορές και σε θάνατο. Κάποιοι είναι υπαίτιοι για όλα αυτά που γίνονται. Και θα ήθελα και εγώ μαζί σας να απευθύνω ακόμα μια φορά αυτή την έκκληση, αυτή την υπέρτατη επίδειξη αλληλεγγύης, ότι όσο μπορούμε να πείσουμε ο καθένας, όλοι μας, χωρίς αν, χωρίς ύφος, χωρίς σκέψη για πολιτικό κόστος, χωρίς να κλείνουμε το μάτι σε ενδεχόμενα άλλα πολιτικά οφέλη ή δισταγμούς, όλοι ανενδοίαστα να στηρίξουμε αυτή την προσπάθεια, τον εμβολιασμό. Είναι ο μόνος δρόμος που έχουμε και θέλω να πιστεύω ότι θα το καταφέρουμε.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Και αυτό που είναι ενδιαφέρον κυρία Πρόεδρε, είναι ότι τις τελευταίες εβδομάδες, σχεδόν 400.000 συμπολίτες μας, έκαναν το βήμα να κλείσουν ραντεβού πρώτης δόσης. Και το έκαναν τώρα. Δεν το έκαναν πριν από κάποιους μήνες. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια.
Αντιθέτως, και ο καχύποπτος και ο επιφυλακτικός, και αυτός ο οποίος μπορεί να επηρεάζεται από κάποιους –χρησιμοποίησα χθες συνειδητά τη λέξη “τσαρλατάνους”- οι οποίοι του λένε πράγματα τα οποία βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με τα επιστημονικά δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας και αυτοί οι συμπολίτες μας πιστεύω ότι μπορούν να πειστούν από ένα πλέγμα επιχειρημάτων από τη μία, και μιας πιο δύσκολης πραγματικότητας, που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν εφόσον επιλέξουν να παραμείνουν ανεμβολίαστοι.
Άρα δεν υπάρχει ουσιαστικά ένας σκληρός διαχωρισμός μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων. Και οι ανεμβολίαστοι, πιστεύω ότι έχουμε τη δυνατότητα, ένα μεγάλο ποσοστό τουλάχιστον, όχι όλους, ένα μεγάλο ποσοστό, να τους πείσουμε να κάνουν αυτό το βήμα.
Ήθελα επίσης να σας ενημερώσω πολύ σύντομα ότι στο ταξίδι το οποίο έκανα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην συνάντηση που είχα με τον Βρετανό Πρωθυπουργό, έθεσα μετ΄ επιτάσεως το ζήτημα της επιστροφής, της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα, της επιστροφής στο φυσικό τους χώρο που δεν είναι άλλος από το Μουσείο της Ακρόπολης.
Τόνισα ότι αυτή η επιλογή της Κυβέρνησης να αναδείξει το ζήτημα αυτό δεν είναι μια πρόσκαιρη τακτική κίνηση, είναι μια επιλογή η οποία θα έχει στρατηγικό βάθος και μάλιστα ανέφερα και χαριτολογώντας, ότι ένας Πρωθυπουργός ο οποίος έχει τόσο μεγάλη αγάπη για την κλασική Ελλάδα, όπως ο Μπόρις Τζόνσον, θα είναι ο πρώτος ο οποίος θα έπρεπε να σπεύσει να υιοθετήσει το εγχείρημα αυτό. Θα είναι ένας μακρύς δρόμος αυτός. Πιστεύω όμως ότι θα έχουμε μια στρατηγική κι ένα σχέδιο, ώστε τελικά αυτή η μεγάλη εθνική προσπάθεια που έχει ξεκινήσει εδώ και πολλές δεκαετίες, κάποια στιγμή θα τελεσφορήσει.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ: Τα παρακολούθησα κύριε Πρόεδρε, πράγματι με πολύ ενδιαφέρον, από τη δεκαετία του ΄80, το ΄84-΄86 που το έθεσε η Μελίνα Μερκούρη, είναι πάντα ένα εθνικό αίτημα, υποστηρίζεται πάντοτε με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση. Και πρόσφατα, όπως ξέρετε, η UNESCO, εκτός από τις συστάσεις, έλαβε και απόφαση, στην οποία παίρνει θέση σαφή ότι η Ελλάδα έχει δίκαιο να διεκδικεί την επανένωση των μαρμάρων του Παρθενώνα. Θυμόμαστε όλοι τη Μελίνα που έχει πει ότι «και αν έχω πεθάνει, θα αναστηθώ για να τα δω να γυρίζουν». Νομίζω ότι δεν θα μας άφηνε η ίδια να εγκαταλείψουμε αυτόν τον αγώνα. Είναι δύσκολος αγώνας, είναι όλο αυτό το μπλέξιμο το δήθεν νομικό, αν είναι ζήτημα της Κυβέρνησης ή των Μουσείων, νομίζω όμως ότι σιγά σιγά ξεκαθαρίζουν τα πράγματα, δεν είναι απλό το θέμα. Εγώ έχω συγκρατήσει μια άλλη φράση της Μελίνας, μου έχει μείνει πάρα πολύ έντονα, με είχε φορτίσει τότε, «τα μάρμαρα θα γυρίσουν και θα ‘ναι μέρα-μεσημέρι» και λέω τώρα εύχομαι αυτό το μεσημέρι να είμαστε κάποιοι να το δούμε αυτό, αλλά εν πάση περιπτώσει και για τις επόμενες γενιές αξίζει κανείς να μάχεται, νομίζω.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: Η μάχη, είναι μια μάχη σε επίπεδο Κυβέρνησης, σε επίπεδο Βρετανικού Μουσείου, αλλά και σε επίπεδο βρετανικής κοινής γνώμης, η οποία πιστεύω ότι εκπαιδεύεται ολοένα περισσότερο και αρχίζει πια και στηρίζει με μεγαλύτερη θέρμη αυτό το αίτημα.

H Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου παρέλαβε από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο, σε ειδική τελετή που έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο, τους δέκα Τόμους των αντίστοιχων Επιστημονικών Συνεδρίων, τα οποία αναφέρονται στην τουρκοκρατία και την Ελληνική Επανάσταση. Αμέσως μετά, ο Αρχιεπίσκοπος απένειμε στην Πρόεδρο το μετάλλιο της Εκκλησίας της Ελλάδος για την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Ακολουθεί η αντιφώνηση της κυρίας Σακελλαροπούλου:
«Μακαριώτατε,
Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες

Θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για την προσφορά του δεκάτομου έργου με τις εισηγήσεις των ιστορικών, πολιτικών επιστημόνων, νομικών, φιλολόγων, θεολόγων, ιερωμένων που συμμετείχαν, από το 2012 ως σήμερα, στα δέκα συνέδρια με θέμα την Ελληνική Επανάσταση του 1821, τα οποία διοργάνωσε η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος. Και θέλω επίσης να σας συγχαρώ γι’ αυτήν την ιδιαίτερα αξιοθαύμαστη για το εύρος της πρωτοβουλία, την επιστημονική εμβάθυνση στο πολυδιάστατο ζήτημα του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα και της γένεσης του ελληνικού κράτους. Για την υλοποίηση αυτής της προσπάθειας συγκεντρώσατε, Μακαριώτατε, ερευνητές, πανεπιστημιακούς δασκάλους, συγγραφείς ανοιχτούς στον διάλογο, αφού μόνον αυτός προάγει την επιστήμη και τον στοχασμό, αποτελώντας κινητήρια δύναμη για την εξέλιξή τους.

Στους δέκα αυτούς Τόμους διαγράφεται η διανοητική διεργασία, μέσω της οποίας οι εισηγητές αναπαρέστησαν τον τρόπο με τον οποίο ενεργούσαν και σκέφτονταν οι άνθρωποι της εποχής την οποία εξετάζουν, καθώς και τον τρόπο σκέψης των λίγων που δημιούργησαν τις πηγές στις οποίες ανατρέχουν. Αναδεικνύεται ο διαρκής έλεγχος, στον οποίο οι συντάκτες υπέβαλαν το παρελθόν, θέτοντας ανανεωμένα και εμπλουτισμένα ερωτήματα που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε τις δυνάμεις οι οποίες κατέστησαν τον τόπο και την κοινωνία μας αυτό που είναι σήμερα. Κυρίως όμως το πόνημα διαπνέεται από νηφαλιότητα και αίσθημα ευθύνης απέναντι στον παιδευτικό ρόλο που διαδραμάτισε ιστορικά η Εκκλησία μας και τον οποίο συνεχίζει να διαδραματίζει.

Αναφέρθηκα στο εύρος του έργου, το οποίο πραγματικά είναι εντυπωσιακό: εκκινώντας από την καταγραφή των ευρωπαϊκών και ελληνικών πηγών για την Επανάσταση, προχωρεί στην αποτύπωση της ζωής των υπόδουλων Ελλήνων επί Τουρκοκρατίας, μελετά τον ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τη διαφύλαξη της εθνικής ταυτότητας, διερευνά την επίδραση του ευρωπαϊκού διαφωτισμού στην εθνεγερσία και την σημασία του κινήματος του φιλελληνισμού για την ενίσχυση του Αγώνα, στέκεται στις πολεμικές συγκρούσεις που καθόρισαν την εξέλιξή του και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο φιλελεύθερο πνεύμα των πρώτων Συνταγμάτων, με κορυφαίο το Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος που ψηφίστηκε στην Τροιζήνα τον Μάιο του 1827 και έμεινε στην ιστορία ως το πλέον φιλελεύθερο και δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του. Παρουσιάζει τις μεγάλες προσωπικότητες που έδρασαν κατά την περίοδο της παλιγγενεσίας, ανάμεσα στις οποίες αρκετές άγνωστες παρότι ιδιαίτερα σημαίνουσες, και τολμά να διερευνήσει τα αίτια που οδήγησαν από την ομοψυχία στη διχόνοια και τις εμφύλιες διαμάχες. Τέλος εξετάζει την επίδραση της Ελληνικής Επανάστασης στη λογοτεχνία και την τέχνη με καινοτόμο πνεύμα, αφού δεν περιορίζεται στη μελέτη των συγγραφέων απομνημονευμάτων, των μεγάλων ποιητών μας, όπως ο Κάλβος και ο Σολωμός, και του δημοτικού μας τραγουδιού, ούτε στην εικαστική και μουσική διαπραγμάτευση θεμάτων από το 1821, αλλά φθάνει ως το σήμερα και τους τρόπους με τους οποίους προσέγγισε το κορυφαίο γεγονός της νεότερης ιστορίας μας ο εμπορικός κινηματογράφος.

Για άλλη μια φορά, Μακαριώτατε, σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες, σας συγχαίρω και σας ευχαριστώ γι’ αυτό το δώρο. Ένα δώρο που απευθύνεται σε όλο τον ελληνικό λαό, σε όλους τους συμπατριώτες μας οι οποίοι αναζητούν στις αξίες των προγόνων μας μια πυξίδα για το μέλλον. Σας ευχαριστώ επίσης θερμά για το μετάλλιο που μου προσφέρετε σήμερα και με το οποίο η Εκκλησία της Ελλάδος τιμά τους κληρικούς και λαϊκούς που προσέφεραν στην Εθνεγερσία και αγωνίστηκαν “για του Χριστού την πίστη την αγία και για της πατρίδος την ελευθερία”. Αυτούς τους απλούς, τους ταπεινούς, τους ανώνυμους, που ξεπέρασαν τον φόβο, αψήφησαν τα εχθρικά φουσάτα και εξεγέρθηκαν, κάνοντας πράξη την ενδιάθετη λαχτάρα του ανθρώπου για πνευματική ανάταση και υπέρβαση. Τους μνημονεύουμε και τους ευγνωμονούμε για το αδούλωτο φρόνημά τους και για τη θυσία τους που χάρισε σ’ εμάς, τους απογόνους τους, το μέγιστο αγαθό: την ελευθερία».