ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αυτές τις ημέρες επανέρχεται στην επικαιρότητα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο το Κυπριακό. Ο πρώτος γύρος συνομιλιών, με τη συμμετοχή του απεσταλμένου του ΟΗΕ Αλβάρο ντε Σότο, μεταξύ του Κύπριου Προέδρου Γλαύκου Κληρίδη και του ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς περατώθηκε.
Θα ήθελα να ερωτήσω, πρώτον, κατά πόσο προχώρησαν οι συνομιλίες στο εδαφικό και στο περιουσιακό, καθώς και στο θέμα της ασφάλειας, όπως και των οικονομικών αποζημιώσεων.
Δεύτερον, η Κύπρος ανήκει μεταξύ των κυριότερων υποψηφίων προς ένταξη χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τάχθηκε υπέρ της ένταξης της Κύπρου μέχρι το 2004, ενώ ακόμα και στην περίπτωση που αποτύχουν οι ελληνο-τουρκικές συνομιλίες θα ενταχθεί μόνο το ελληνικό τμήμα της νήσου. Η Τουρκία αντέδρασε απειλώντας πως στην περίπτωση ένταξης μόνο του ελληνικού τμήματος η Άγκυρα θα προσαρτήσει το βόρειο τμήμα της νήσου.
Θεωρείτε ρεαλιστική αυτή την απειλή;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πρέπει να υπενθυμίσω ότι το πρόβλημα της Κύπρου διαρκεί ήδη 28 ολόκληρα χρόνια. Είναι ένα πρόβλημα στρατιωτικής κατοχής του 1/3 περίπου του κυπριακού εδάφους από τουρκικά στρατεύματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη εγκαταλείψει την Κύπρο. Είναι εκεί, η Κύπρος είναι χωρισμένη, υπάρχουν οχυρωματικά έργα από μέρους των Τούρκων στη διαχωριστική γραμμή και οι όλες προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι τώρα για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος έχουν αποτύχει, λόγω της επιμονής των Τούρκων να αναγνωρισθεί το κατεχόμενο τμήμα ως ανεξάρτητο, κυρίαρχο κράτος. Το έχουν αναγνωρίσει μέχρι στιγμής μόνον οι Τούρκοι και κανείς άλλος.
Ήδη, οι συζητήσεις οι οποίες τελείωσαν ως προς την πρώτη τους φάση δεν ξέρουμε τι αποτελέσματα έχουν επιτύχει, διότι υπάρχει εμπάργκο στις δηλώσεις – δεν επιτρέπεται να κάνουν δηλώσεις, καίτοι μερικές δηλώσεις έχουν γίνει εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων – και συνεπώς δεν ξέρουμε ακριβώς τι έχει συζητηθεί.
Οι διαρρέουσες πληροφορίες παρά ταύτα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Ας ελπίσουμε ότι τελικώς θα επιτευχθεί μία λύση, η οποία πρέπει να στηρίζεται στη δικοινοτική και διζωνική ομοσπονδία, την οποία έχει διακηρύξει ως μέθοδο επιλύσεως και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ότι θα είναι μία λύση λειτουργική όχι μόνο για το εσωτερικό της Κύπρου αλλά και για το εξωτερικό, εις τρόπον ώστε να μπορεί να λειτουργεί επιτυχώς στα διάφορα fora, και συγκεκριμένως και ιδιαιτέρως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας πρόκειται να καταστεί μέλος η Κύπρος.
Συγχρόνως, πρέπει να εξασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλους, την ειρήνη στην περιοχή και κατ αυτόν τον τρόπο να διευκολύνει και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάς πιστεύει ότι η λύση του προβλήματος εναπόκειται στη θέληση των Τούρκων και των Τουρκοκυπρίων. Αυτοί πρέπει να καταλάβουν ότι η λύση, την οποία περιέγραψα και η οποία περιγράφεται ήδη από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, δεν μπορεί να είναι διαφορετική.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Παρά το ότι η ιστορία και οι θέσεις της τουρκικής πλευράς δεν εμπνέουν μεγάλες φιλοδοξίες, θα μας ενδιέφερε να μάθουμε κατά πόσο κρίνετε ως ρεαλιστική την πιθανότητα επανένωσης της νήσου μέχρι τον Ιούλιο αυτού του έτους. (Σε αντίστοιχο πνεύμα είχε εκφραστεί ο Επίτροπος Φερχόϊγκεν).
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όπως ξέρετε, η Κύπρος ανήκει στην ομάδα των δέκα κρατών, τα οποία έχουν αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις για την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εις δε την Σύνοδο Κορυφής του Ελσίνκι έχει διακηρυχθεί με τον πιο επίσημο τρόπο και αυτό επανέλαβε και ο κ. Φερχόϊγκεν ότι η επίλυση του πολιτικού προβλήματος δεν είναι προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος ευρίσκεται στην πρωτοπορία των κρατών τα οποία έχουν αρχίσει να διαπραγματεύονται την ένταξή τους, από μία δε έκθεση της σχετικής επιτροπής διεφάνη ότι είναι μία εκ των δύο πρώτων χωρών, οι οποίες έχουν επιτύχει την πλήρη συμμόρφωσή τους και από απόψεως πολιτικών κριτηρίων και από απόψεως οικονομικών κριτηρίων.
Συνεπώς, δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο, αλλά αντιθέτως προβλέπεται η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά τις ενδεχόμενες αντιρρήσεις τις οποίες εκφράζει κατά καιρούς η Τουρκία, η οποία δεν έχει και κανένα δικαίωμα να εκφράζει αντιρρήσεις. Η Τουρκία είναι ένα υποψήφιο μέλος και αυτό της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, το οποίο εάν πραγματοποιήσει όσες απειλές έχει μέχρι στιγμής εκφράσει θα παραβιάσει και τις συμβατικές της υποχρεώσεις απέναντι της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και θα δυσχεράνει στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση, πράγμα που ελπίζω ότι θα το αποφύγει. Διότι η Ελλάς ελπίζει ειλικρινέστερον παντός άλλου κράτους της Ευρωπαϊκής Ενώσεως να αποκτήσει έναν οριστικό ευρωπαϊκό προσανατολισμό η Τουρκία και να διαμορφώσει και ένα καθεστώς πραγματικά δημοκρατικό, το οποίο θα διευκολύνει και τη διευθέτηση των διαφορών οι οποίες υπάρχουν μεταξύ αυτής και ημών.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Τα τελευταία χρόνια μια σειρά γνωστών προσωπικοτήτων στρατεύεται υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα από τη Μεγάλη Βρετανία. Πρόσφατα, στο ίδιο πνεύμα εκφράστηκε και ο Ιρανός Πρόεδρος Μ. Χατάμι, ο οποίος είπε: Η επιστροφή των Μαρμάρων στην Ελλάδα θα ήταν έκφραση κατανόησης μεταξύ των λαών. Τα Μάρμαρα που αγόρασε τον 19ο αιώνα ο Βρετανός λόρδος Έλγιν και που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο αποτελούν σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση πολιτιστική κληρονομιά και σύμφωνα με αυτή εκλάπησαν. Για την επιστροφή τους η χώρα σας άρχισε μια καμπάνια. Θεωρείτε ότι θα καταφέρετε να τα αποκτήσετε πριν την έναρξη των Ολυμπιακών του 2004;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνος είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό ηθικό και πολιτιστικό πρόβλημα, το οποίο αφορά την Ελλάδα αλλά και όλα τα κράτη του κόσμου. Και δεν είναι μόνον οι επισκέπτες μας κατά καιρούς, μεταξύ των οποίων και ο Πρόεδρος κ. Χατάμι, οι οποίοι έχουν εκφρασθεί υπέρ της αποδόσεως των Μαρμάρων, αλλά εξ όσων γνωρίζω όλοι όσοι έχουν μιλήσει περί αυτού του θέματος έχουν εκφραστεί θετικά για την επιστροφή των Μαρμάρων και βεβαίως, πρέπει να τονίσω τη σχετική απόφαση της ΟΥΝΕΣΚΟ η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική.
Στο παρελθόν, μάλιστα, και το Εργατικό Κόμμα προτού καταστεί κυβέρνηση είχε και εκείνο εκφρασθεί θετικά για την επιστροφή των Μαρμάρων. Τώρα, όμως, οχυρώνεται πίσω από την άρνηση του Διευθυντού του Βρετανικού Μουσείου.
Αυτό που πρέπει να εξηγηθεί είναι ότι η Ελλάς δεν ζητάει την επιστροφή των αρχαιοτήτων της που ευρίσκονται διασκορπισμένες σε διάφορα μουσεία του κόσμου. Ζητάει ειδικώς τα γλυπτά του Παρθενώνος, δεδομένου ότι ο Παρθενών είναι ένα μοναδικό μνημείο, το οποίο βρίσκεται και σε μια κατάσταση αρκετά ακέραιη εν σχέσει με άλλα μνημεία του παρελθόντος και πρέπει να αποκατασταθεί η ενότης του αρχιτεκτονικού μνημείου με τα γλυπτά τα οποία διακοσμούσαν στο παρελθόν αυτό το μοναδικό αρχιτεκτονικό και πολιτιστικό μνημείο. Ο λόρδος Έλγιν στις αρχές του 19ου αιώνα όχι μόνον αφήρεσε κατά τρόπον απαράδεκτο τα Μάρμαρα, αλλά έκανε και πολύ μεγάλες ζημιές και στα υπόλοιπα μέρη του μνημείου με τον τρόπο με τον οποίο τα αφήρεσε.
Σήμερα, λοιπόν, όχι μόνον οι αρχηγοί κρατών ή άλλοι οργανισμοί αλλά και μεγάλο μέρος βουλευτών του βρετανικού κοινοβουλίου μετέχουν σε μία σοβαρότατη κίνηση προκειμένου να πεισθεί το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει τα γλυπτά του Παρθενώνος και πρέπει να εκφράσω όχι μόνον τις ευχαριστίες μου, αλλά και την ευγνωμοσύνη μας απέναντι αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι τοποθετήθηκαν με τέτοια ορθή και ακριβή θέση απέναντι του προβλήματος.
Εάν τα επιστρέψουν κατά το διάστημα προ της ενάρξεως των Ολυμπιακών Αγώνων δεν το γνωρίζω. Το ελπίζω βασίμως διότι η πίεση όσο ο καιρός περνάει γίνεται ισχυρότερη απέναντι των Βρετανών και απέναντι του Βρετανικού Μουσείου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η ελληνική κυβέρνηση παρουσίασε πρόσφατα επταετές πρόγραμμα βοήθειας προς τους Τσιγγάνους. Το πρόγραμμα, μέρος του οποίου χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το οποίο θα εφαρμοσθεί μεταξύ 2002 και 2008 αφορά την κοινωνική ένταξη 300.000 μελών της Τσιγγάνικης κοινότητας στην Ελλάδα. Για την εφαρμογή του διατέθηκαν 374,7 εκατ. Ευρώ.
Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια επικρίθηκε από μη κυβερνητικές διεθνείς οργανώσεις ακριβώς σε σχέση με την κοινωνική ένταξη των Τσιγγάνων. Επειδή και η Σλοβακία δέχεται παρόμοιες σκληρές επικρίσεις σε σχέση με τη μειονότητα των Τσιγγάνων, θα με ενδιέφερε να μάθω ποια είναι η θέση των Τσιγγάνων στην Ελλάδα σήμερα, ποια είναι η στάση της κυβέρνησης και των ίδιων των Ελλήνων για το θέμα των Τσιγγάνων και ποια είναι τα ποσοστά των τελευταίων στην εγκληματικότητα και στην ανεργία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο ελληνικός λαός είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος για τον τρόπο με τον οποίο διαβιώνουν στην Ελλάδα ορισμένες μειονότητες, μεταξύ των οποίων βεβαίως οι Αθίγγανοι, οι Τσιγγάνοι. Είναι η δεύτερη μειονότητα που υπάρχει στην Ελλάδα μετά μία μειονότητα Μουσουλμάνων που ζει στη Δυτική Θράκη. Όλα τα μέλη των μειονοτήτων αυτών έχουν απολύτως τα ίδια δικαιώματα τα οποία έχουν και οι υπόλοιποι Έλληνες. Αλλά οι Αθίγγανοι αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα όσον αφορά τη στέγασή τους, την εκπαίδευσή τους και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Εάν είναι ένα σύνολο 300.000, όπως είπατε, Αθίγγανων δεν είναι όλοι στην αυτή κατάσταση, αλλά εκτεθειμένοι στους κινδύνους, τους οποίους εμνημόνευσα προηγουμένως, είναι 140.000 περίπου εξ αυτών.
Υπάρχει, λοιπόν, σήμερα ένα πρόγραμμα το οποίο βρίσκεται σε εφαρμογή και το οποίο έχει μία χρονική διάρκεια μέχρι του έτους 2008 και προβλέπει τη σύσταση 20 νέων οικιστικών χώρων, στους οποίους θα εγκατασταθούν οι Αθίγγανοι πέραν των υπαρχόντων. Προβλέπει στεγαστικά δάνεια τα οποία θα δίδονται σταδιακώς μέχρι του 2008, προβλέπει τη βελτίωση των όρων εκπαιδεύσεως των παιδιών των Τσιγγάνων, τα οποία δεν εκπαιδεύονται σωστά όχι γιατί δεν προβλέπει ο νόμος την υποχρεωτική τους εκπαίδευση, αλλά διότι λόγω των συνεχών μετακινήσεων των Τσιγγάνων δεν είναι δυνατόν τα παιδιά να παρακολουθήσουν όπως τα υπόλοιπα ελληνόπουλα σωστά και τακτικά τα σχολεία. Και βεβαίως, προβλέπει και τη βοήθεια για την επαγγελματική αποκατάσταση, διότι δεν είναι αυξημένη η εγκληματικότης στο χώρο των Τσιγγάνων, είναι όμως αυξημένη πολύ η ανεργία, η οποία υπολογίζεται ότι φθάνει σε ένα ποσοστό 45%.
Έχω και εγώ προσωπικό, εξαιρετικό ενδιαφέρον γι αυτή την υπόθεση και βρίσκομαι σε επαφή με την κυβέρνηση, η οποία έχει – όπως είπα και προηγουμένως – σε εξέλιξη και ανάπτυξη αυτό το πρόγραμμα, το οποίο πιστεύω ότι θα δώσει οριστική λύση στα προβλήματα των Αθίγγανων.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα, κύριε Πρόεδρε, να έχω την άποψή σας σχετικά με το πρόβλημα της Ολυμπιακής Αεροπορίας και πώς το αντιμετωπίζει η ελληνική κυβέρνηση;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το πρόβλημα της Ολυμπιακής Αεροπορίας είναι υπαρκτό και έχει πολλά μέχρι στιγμής ελλείμματα. Η κυβέρνηση όμως, δεν έκανε καμμία παραβίαση των κοινοτικών κανόνων εν σχέσει με τη χρηματοδότηση αυτής της εταιρίας, η οποία είναι προς το συμφέρον και του κράτους και του ελληνικού λαού να συνεχίσει να λειτουργεί.
Ήδη, επειδή υπάρχουν ορισμένες αμφιβολίες εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Κοινότητος έχουν αρχίσει επαφές και συζητήσεις, κατά τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση θα εξηγήσει επακριβώς ποιες χρηματοδοτήσεις ή ποια δάνεια έλαβε η Ολυμπιακή Αεροπορία, τα οποία επαναλαμβάνω δεν έρχονται σε καμμία αντίθεση με τους κοινοτικούς κανόνες.
Ελπίζω ότι οι δυσκολίες αυτές θα μπορέσουν να ξεπερασθούν καίτοι ανάγονται σε πολλά χρόνια στο παρελθόν, ώστε να λειτουργεί η Ολυμπιακή Αεροπορία και να μην υποστεί την τύχη άλλων αεροπορικών ευρωπαϊκών εταιριών, οι οποίες αναγκάστηκαν να αναστείλουν τη λειτουργία τους.
Είμαι βέβαιος ότι η συνεργασία αυτή Κοινότητος και ελληνικής κυβερνήσεως θα μπορέσει να βρει την ορθή λύση.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Και η τελευταία μου ερώτηση, από τα τέλη Φεβρουαρίου 2002 οι χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητος άλλαξαν το νόμισμά τους με το ευρώ. Το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα. Τι πρόκειται να γίνει με όλα τα παλαιά ελληνικά νομίσματα, τις δραχμές, θα τα καταστρέψετε ή θα τα κρατήσετε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ασφαλώς θα γίνει μία μορφή ανακυκλώσεως των μεταλλικών νομισμάτων, των κερμάτων, αλλά τα χαρτονομίσματα κατ ανάγκην θα καταστραφούν. Η Ελλάς πέρασε από το ένα νομισματικό σύστημα, το εθνικό, στο κοινοτικό, με πολλή μεγάλη ευκολία και η προετοιμασία η οποία είχε γίνει αλλά και η αποδοχή από μέρους του ελληνικού λαού του νέου νομίσματος διευκόλυνε εξαιρετικά τη μετάβαση από το ένα στο άλλο καθεστώς.
Σήμερα δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα στην κυκλοφορία του ευρώ, οι Έλληνες το έχουν απολύτως συνηθίσει και δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και ως προς τα παλαιά νομίσματα. Θα μας μείνει η ανάμνησή των βεβαίως, το ξέρετε ότι η δραχμή είναι το αρχαιότερο νόμισμα της Ευρώπης το οποίο ευρίσκετο εις κυκλοφορία, αλλά είναι τόσα τα ωφελήματα τα οποία πρόκειται να έχουν όλα τα κράτη από τη συμμετοχή τους στη νομισματική ένωση, ώστε κανείς δεν δίστασε να αποδεχθεί το νέο νόμισμα.
